Beschikbaarheid

Trettondagen (Driekoningen) – 6 januari

Trettondagen valt op 6 januari, 13 ( tretton ) dagen na kerst. Het is een officiële vrije dag. In andere delen van de wereld wordt Driekoningen op 6 januari als laatste dag van de kerstperiode beschouwd.

Tjugondedag knut – 13 januari

Op 13 januari, 20 ( tjugo ) dagen na kerst, wordt de kerstperiode in Zweden afgesloten. Het is tevens de naamdag van Knut. De laatste dans rond de kerstboom wordt gedanst en daarna wordt de kerstboom “geplunderd”. Kinderen krijgen vaak zakjes snoep.

Alla hjärtans dag (Valentijnsdag)

Net als in Nederland en België wordt ook hier in Zweden steeds meer aan gedaan. Er worden cadeautjes of bloemen gegeven aan geliefden, of men nodigt iemand uit voor een etentje. Ook worden kaarten verstuurd naar goede vrienden.

Fettisdagen (letterlijk: Vetdinsdag) – februari

Lang geleden werd er, voorafgaande aan Pasen, gedurende 40 dagen gevast. De dagen voor het vasten werd er nog even flink vet gegeten om wat reserves te hebben voor de vastentijd. Onder andere at men semlor (ook wel fettisdagsbullar of fastlagsbullar genoemd), dit zijn broodjes met slagroom en spijs. Er wordt inmiddels al lang niet meer gevast, maar de semlor zijn gebleven.

Vårdagsjämningen – 20 of 21 maart

Op deze datum duren de dag en nacht even lang. Het is het begin van de lenteperiode, waardoor het vanaf dan steeds langer licht blijft.

Våffeldagen (letterlijk: wafeldag) – 25 maart

Op 25 maart halen veel Zweden hun wafelijzer tevoorschijn en worden er wafels gebakken en gegeten. Deze traditie is eigenlijk per vergissing ontstaan: eigenlijk vierde men vroeger Vårfrudagen (Onze vrouwe dag), maar in de volksmond werd deze dag ook Våffeldagen genoemd. Våffeldagen valt elk jaar op 25 maart en is in Nederland en België bekend als Maria Boodschap, de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria. Deze dag is geen vrije dag in Zweden.

Påsk (Pasen) – maart of april

Op skärtorsdagen (Witte Donderdag) gaan påskkärringar langs de deuren. Dit zijn als heks verklede kinderen, ze wensen “Glad Påsk” (Vrolijk Pasen) met tekeningen of kaarten en krijgen op de meeste adressen snoep in hun mandjes. Vroeger dacht men dat op skärtorsdagen alle heksen op hun bezemstelen naar Blåkulla vlogen. Ook in Zweden worden met Pasen eieren versierd. Verder versiert men vaak het huis met twijgen en gekleurde veren. Goede Vrijdag (långfredagen) en de beide Paasdagen zijn officiële feestdagen.

Valborgsmässoafton (Walpurgisnacht) – 30 april

Er wordt gevierd dat de winter eindelijk voorbij is en dat de lente is gearriveerd. Er worden grote Valborgsmässo vuren ontstoken, waarbij er wordt gegeten, gedronken en gezongen. Het was vroeger een bijzondere dag voor de boeren: op 1 mei ging het vee altijd voor het eerst naar buiten; tot en met 30 april werd er dan gewerkt om alle hekken en heggen rondom de weiden in orde te brengen; ’s avonds werd er dan een groot vreugdevuur ontstoken om kwade geesten terug het bos in te jagen, zodat het vee veilig in de weiden kon staan.

Bovendien is de Zweedse koning Carl XVI Gustaf op 30 april jarig!

Första maj – 1 mei

Sinds 1907 verkopen schoolkinderen meibloemen om geld in te zamelen voor kinderen die het slecht hebben. Verder is het ook de dag van de arbeid, sinds 1890 wordt er gedemonstreerd voor betere werkomstandigheden. Aangezien de lente goed op gang is gekomen en het weer meestal mooi is, wordt deze vrije dag door veel Zweden aangegrepen voor een uitstapje.

Kristi himmelfärdsdag (Hemelvaartsdag) – 9 mei

Tegenwoordig vooral een lekker dagje vrij. Voorheen was deze dag ook de eerste zwem- of visdag. Als de vis goed beet op een bepaald tijdstip, zou de vis de rest van de zomer op datzelfde tijdstip ook goed bijten.

Pingst (Pinksteren) – mei

Zelfs mensen die normaal vrijwel nooit in de kerk komen, bezoeken met Pinksteren de kerk. Pinksteren is tegenwoordig namelijk het moment waarop velen trouwen en ook zijn er vaak confirmaties. Sinds 2005 is de 2e Pinksterdag geen officiële vrije dag meer.

Sveriges nationaldag & svenska flaggans dag – 6 juni

Sinds 1916 wordt op 6 juni de dag van de Zweedse vlag gevierd. Overal in het land wordt de vlag gehesen en de koning deelt vlaggen uit in Skansen. Uiteraard wordt ook het volkslied gezongen: “Du gamla, du fria”. De kleuren in de Zweedse vlag symboliseren de zon en de hemel. De datum 6 juni komt van de dag dat Gustav Vasa tot koning werd gekozen in 1523. Ook is deze dag de naamdag van Gustav, de koning.

Midsommarafton (midzomeravond) – rond 21 juni

Midzomeravond wordt gevierd op de vrijdag die het dichtst bij 21 juni valt. Dan wordt de zonnewende gevierd. Het is na kerstmis het belangrijkste feest voor de Zweden. Het is een echt buitengebeuren en de Zweden trekken massaal naar het zomerhuis van hun familie op het platteland. Daar wordt dan onder de blote hemel feest gevierd. Overal in het land worden meibomen versierd met bladeren en bloemen en wordt er in een kring omheen gedanst, meestal onder begeleiding van viool, accordeon, gitaar en blaas instrumenten. De zaterdag erna heet midsommardagen (midzomerdag).

Laatste schooldag en zomervakantie

De laatste schooldag gaan alle leerlingen en leraren naar de kerk. Daarna is er een feest waar gezongen wordt en voordrachten worden gehouden. De zomervakantie was tot voor kort een vakantie dat de Zweden 2 maanden vrij namen, om te compenseren voor de lange donkere en koude winter. Tegenwoordig gaan de Zweden nog steeds relatief lang op vakantie (4-6 weken) en reeds kort na Midsommarafton. Dan verblijven ze in hun sommarstuga, hetgeen een eenvoudig zomerhuis is (soms zonder toilet met stromend water, verwarming of elektriciteit) dat al vele decennia in de familie is.

Kräftskivor/kräftfester (kreeftfeesten) – augustus

In augustus worden veel kreeftfeesten georganiseerd. Er worden rivierkreeften gevangen of gekocht en tijdens een feest met brandewijn en andere alcoholische dranken opgegeten onder luid gezang van drankenliederen. Dit soort drankenliederen is niet alleen voorbehouden aan studenten zoals in Nederland; iedereen kent de liederen en wordt geacht mee te zingen. Dit is een traditioneel feest met kant-en-klare sets met toeters, lampions, kreeftentafelkleed, kreeftenservetten en papieren bordjes. De kreeften worden met de handen gegeten, hetgeen nogal een gespetter wordt, vandaar dat men vaak een plastic schort voor heeft.

Alla helgons dag (Allerheiligen) – rond 1 november

Met Allerheiligen steken de Zweden lichtjes aan op de begraafplaatsen. Een mooie traditie om even wat extra te denken aan de dierbaren die niet meer leven.

Tegenwoordig wordt in de week daarvoor, met name op vrijdagavond, ook het Halloween gevierd. Dan gaan kinderen langs de deur voor buss eller godis (ondeugd of snoep).

Luciadagen (Luciafeest) – 13 december

Een meisje van elke school wordt uitverkoren tot Lucia. Ze draagt een lange witte jurk met rode sjerp en op het hoofd een krans met brandende kaarsjes. Zij loopt vooraan in een stoet met andere meisjes en jongens en ze zingen het Lucia-lied over de terugkeer van het licht na de donkerste dagen van het jaar. Lucia brengt behalve licht in de donkere tijd ook koffie, pepparkakor (dunne speculaasjes) en lussekatter (gekringelde saffraanbroodjes). Het feest wordt gevierd in de familiekring, op scholen, kantoren, fabrieken, ziekenhuizen, bejaardenhuizen, etc.

Julafton (Kerstavond) – 24 december

Kerstmis is het grootste feest van het jaar en wordt veel uitgebreider gevierd dan in Nederland. Vele huizen zijn voorzien van kerstgordijnen en andere versieringen. De kerstboom wordt meestal pas kort voor kerstavond in huis gehaald. Op kerstavond wordt uitgebreid gedineerd, het traditionele julbord (kersttafel). Typische gerechten zijn rendierengebraad, haring, zalm en de Zweedse variant van glühwein “Glogg”. Een Julbord kan uit wel 60 gerechten bestaan en kan in de weken ervoor in restaurants worden gegeten; vooraf reserveren is daarbij verstandig om van een plaats verzekerd te zijn.

Alle kinderen wachten op Jultomten (de kerstman) die op 24 december met pakjes komt. De pakjes worden vaak reeds rond 14 uur uitgepakt en daarna wordt steevast naar een compilatie van Disney tekenfilms gekeken op de publieke TV zenders.

Om middernacht wordt vaak de nachtmis in de kerk bijgewoond.

Juldagen & Annandag jul (1e en 2e Kerstdag)

Veel Zweden gaan op 1e Kerstdag naar de vroege kerkdienst ( julåtta ). 2e Kerstdag is voor de meesten gewoon een extra vrije dag. Op die dag begint ook de uitverkoop en is het flink druk in de winkels: deze Mellandagsrea (tussen dagen uitverkoop) duurt tot 1 januari.

Nyårsafton (Oudjaarsavond) – 31 december

Vlak voor twaalf uur draagt men op TV Edvard Fredins vertaling voor van Alfred Tennysons gedicht New Years bells (Nyårsklockan) op het Solliden podium op Skansen. Om twaalf uur volgen de nieuwjaarswensen (en goede voornemens) en natuurlijk vuurwerk.